کسانیکه زیاد نفخ می کنند، حتما بخوانند قسمت دوم

کسانیکه زیاد نفخ می کنند، حتما بخوانند قسمت دوم
در قسمت اول گفتیم که تورم و تجمع گاز در ناحیه شکم و دستگاه گوارش می تواند همراه با مشکلات گوارشی باشد و تعدادی از راههای مقابله با آن را برشمردیم. در این قسمت ادامه این مبحث را پی می گیریم.
یکی دیگر از علل شایع نفخ شکم پرخوری است. شاید تعجب کنید که بطور طبیعی معده هرکس تقریبا هم اندازه مشت بسته اوست. اما بسیاری از ما در هر وعده بیشتر از این میزان غذا می خوریم. وقتی که بیش از اندازه غذا می خوریم معده به این علت که قدرت ارتجاعی دارد کشیده و منبسط می شود تا حجم غذای خورده شده را در خود جای دهد. ورود غذای بیش از حد ظرفیت به معده و اتساع شدید معده نیز باعث تورم شکم و نفخ می گردد.
علت دیگر تورم در ناحیه شکم و نفخ، مصرف غذاهای شور و پر نمک است. زمانیکه غذاهای دارای نمک زیاد مصرف می کنیم، حجم زیادی از مایع به درون دستگاه گوارش منتقل می گردد تا غلظت مایع موجود در دستگاه گوارش را از نظر محتوای نمک به حد تعادل برگرداند. یکی از مکانیسم ها این است که پس از خوردن غذا یا خوراکیهای شور، فرد احساس تشنگی می کند و مایعات زیادی می نوشد. مکانیسم دیگر حرکت مایع از سایر قسمتهای بدن به داخل دستگاه گوارش است. در نتیجه مقدار زیادی مایع وارد دستگاه گوارش گوارش می شود. حجم زیاد مایع باعث اتساع دستگاه گوارش می گردد. در واقع سدیم موجود در نمک باعث تجمع مایع در دستگاه گوارش می شود. غیر از نمک هر ترکیب دیگری که دارای مقدار زیاد سدیم باشد، نیز باعث تورم شکم می شود. تمام غذاهای آماده و بسته بندی شده، کنسروها و فست فودها دارای سدیم زیاد هستند و باعث تجمع مایع در دستگاه گوارش و نفخ می گردند.
مصرف بیش از اندازه غذاهای دارای کربوهیدرات بویژه کربوهیدراتهای ساده نیز مشکل مشابهی ایجاد می کند. در واقع آنها نیز مانند سدیم باعث افزایش فشار اسمزی مایع داخل دستگاه گوارش می شوند و در نتیجه آب زیادی به داخل دستگاه گوارش وارد می شود که نتیجه آن تورم و نفخ خواهد بود. یک مثال ساده در این مورد، افرادی هستند که پس از مصرف یک بشقاب پلو یا ماکارونی دچار نفخ می شوند.
از میان کربوهیدراتها، یک نوع کربوهیدرات ساده به نام فروکتوز وجود دارد که به مقدار زیاد در “شربت ذرت با فروکتوز بالا” موجود است. شربت ذرت دارای فروکتوز بالا به دلیل قیمت مناسب و قدرت شیرین کنندگی زیاد، در اغلب فراورده های بسته بندی شده شیرین وجود دارد. محتوای بالای فروکتوز در این ماده نیز با همان مکانیسمی که برای کربوهیدراتها ذکر شد، باعث نفخ و تجمع گاز می شود.
نوع دیگری از کربوهیدراتهای ساده یا قندها به نام لاکتوز در لبنیات و بطور عمده در شیر وجود دارد. برخی از افراد آنزیم لازم جهت هضم لاکتوز را ندارند. در این افراد پس از صرف شیر، لاکتوز در روده بطور هضم نشده باقی می ماند و باعث ایجاد گاز می شود. اگر شما هم با خوردن شیر دچار نفخ می شوید، ممکن است جز این دسته افراد باشید. در اینصورت بهتر است ماست یا شیر بدون لاکتوز را امتحان کنید.
حبوبات نیز دارای چند نوع کربوهیدرات هستند که برخی از آنها توسط آنزیمهای روده انسان قابل هضم نیستند و در نتیجه به صورت هضم نشده در روده باقی می مانند و باعث ایجاد گاز در روده می شوند. خیساندن حبوبات و دور ریختن آب حاصل از خیساندن باعث می شود که میزان این نوع از کربوهیدراتها در حبوبات کاهش یابد و نفخ کمتری ایجاد شود.
نکته آخر اینکه اگر به تازگی دچار نفخ و تجمع گاز در دستگاه گوارش شده اید، یا نفخ با دلدرد، بی اشتهایی، کاهش وزن، اسهال، وجود خون در مدفوع، تب یا هر نوع علائم جدی دیگر همراه است، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health, Nutrition & Slimming Clinic
تورنتو، کانادا