چرا ما بیشتر از نیازمان غذا می خوریم؟ قسمت سوم
در دو مقاله قبلی اشاره کردیم که اغلب اوقات غذا خوردن به علت گرسنگی نیست. بلکه بسیاری از اوقات غذاخوردن در پاسخ به عوامل روانشناختی و نگرش های ما انجام می شود. مطالعات نشان می دهد که کسانیکه شناخت و دانش بیشتری در مورد عوامل موثر بر غذا خوردن دارند، رژیم غذایی سالمتر و وزن مناسب تری دارند. همچنین دو مورد از عوامل روانشناختی پرخوری را بررسی کردیم که پیروی کردن از واحدهای رایج برای هر نوع خوراکی و داشتن توجیه برای پرخوری در موارد خاص بود.
سومین عامل که در این نوشته مورد بحث قرار می دهیم، پیدا کردن توجیه های اقتصادی برای پرخوری است. هر چند که اگر عمیق تر فکر کنیم، در واقع این توجیه ها به هیچ وجه اقتصادی نیستند.
به عنوان مثال شما به یک فست فود مراجعه می کنید که اعلام کرده است اگر یک ساندویچ بخرید، ساندویچ دومی مجانی خواهد بود. علیرغم اینکه با یک ساندویچ سیر می شوید، اما دومی را هم می خورید چون مجانی است.
یا اینکه یک فست فود زنجیره ای یا یک رستوران برای شما کوپن تخفیف فرستاده است و شما با اینکه می دانید نتیجه غذا خوردن در چنین مکانی پرخوری و اضافه وزن است، چون کوپن تخفیف برای شما فرستاده شده و اعتبار این کوپن به زودی تمام خواهد شد، برای صرف غذا به آنجا مراجعه می کنید.
گاهی اوقات در برخی موقعیت ها مواد غذایی به صورت مجانی سرو می شود. اکثر افراد تمایل دارند که از این غذای رایگان استفاده کنند حتی اگر قبل از آن به اندازه نیاز خود غذا دریافت کرده باشند. به عنوان مثال فردی ناهار خود را بطور کامل میل کرده است و بر حسب تصادف از محلی عبور می کند که به هردلیل نوعی خوراکی رایگان سرو می شود. اغلب افراد این موقعیت را از دست نمی دهند و از خوراکی رایگان هم میل می کنند.
برخی اوقات در جشنواره ها یا محل های خرید، نمونه خوراکی رایگان سرو می شود. گرچه حجم غذای نمونه ها کم است اما به تعداد بیشتری خورده شود باعث افزایش وزن می شود.
نمونه دیگر رستوران هایی هستند که تمام انواع خوراکی ها یا برخی از آنها را به صورت نامحدود و بوفه سرو می کنند و شما مجاز هستید هرمقدار که دلتان می خواهد غذا میل کنید. خیلی از افراد برای اینکه از مبلغی که پرداخت کرده اند، بیشترین استفاده را ببرند، تا آنجا که می توانند غذا میل می کنند. غافل از اینکه درمان چاقی و عواقب آن هزینه بیشتری در پی خواهد داشت.
یکی دیگر از عوامل شایع پرخوری (به خصوص برای مادران خانواده)، باقیماندن غذا در ظرف کودکانشان است. آیا شما هم فکر می کنید که باید اضافه غذا که در ظرف کودکتان مانده است را میل کنید و درغیر اینصورت “غذا حیف می شود”.
خیلی از اوقات در این شرایط با خود می گوئیم “اگر این خوراکی را نخورم، حیف می شود” و در واقع به گونه ای توجیه اقتصادی برای پرخوری خود داریم. اما باید بدانیم که “حیف است” که ما با دریافت بیش از اندازه غذا به تدریج دچار اضافه وزن شویم و سلامتی خود را از دست دهیم. مضاف بر اینکه درمان چاقی و بیماری های ناشی از آن در اغلب اوقات هزینه بر است.
دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health, Nutrition & Slimming Clinic
تورنتو، کانادا
