ویژگی های تغذیه ای قهوه قسمت دوم
در قسمت اول این نوشته ویژگی های مفید قهوه را برشمردیم و گفتیم که مصرف متعادل قهوه به علت داشتن آنتی اکسیدانها، دارای اثر محافظتی علیه آلزایمر و پارکینسون، مقابله با دیابت نوع دو، اثر مثبت بر سلامت قلب و عروق، و پیشگیری از بیماری های کبدی از جمله سیروز کبدی و سرطان کبد است.
در این قسمت به مضرات قهوه می پردازیم. اکثر ویژگی های نامطلوب قهوه به وجود کافئین در آن نسبت داده می شود.
کافئین سطح هورمونهای آدرنالین و نورآدرنالین را در خون افزایش می دهد. در نتیجه حالات اضطرابی و بی قراری در فرد ایجاد می کند. این حالات در افرادیکه از قبل دچار اختلالات اضطرابی بوده اند بیشتر دیده می شود. در برخی موارد کافئین موجود در قهوه منجر به ایجاد علائم افسردگی در فرد می شود.
نوشیدن قهوه در ساعات پایانی روز می تواند ساعت بیولوژیک بدن را بهم بزند. در نتیجه خواب شخص و ترشح هومورنهایی که ریتم شبانه روزی دارند، دچار اختلال می گردد.
نکته دیگر در مورد افزایش فشار خون است. علیرغم اینکه قهوه در برخی شرایط به سلامت قلب و عروق کمک می کند، در مبتلایان به پرفشاری خون باعث افزایش بیشتر فشار خون می شود. به علاوه مصرف زیاد قهوه باعث افزایش ضربان قلب و در برخی موارد نامنظم شدن ضربان قلب می گردد (برخلاف مصرف متعادل قهوه که همانطور که در قسمت قبل بیان شد، اثر مثبت دارد).
در برخی افراد مصرف بیش از اندازه قهوه باعث افزایش خفیف کلسترول می گردد. این امر بیشتر در افرادی روی می دهد که بدن آنها کافئین را آهسته تر متابولیزه و دفع می کند. دانه های قهوه دارای دو نوع ماده بیوشیمیایی هستند (کفستول و کهوئول) که هردوی آنها باعث افزایش کلسترول بد و کلسترول تام می شوند. مقدار این دو ماده در قهوه فیلتر شده کمتر است اما قهوه اسپرسو و قهوه ترک دارای این دو ماده هستند.
برخی مطالعات نشان داده است که کافئین باعث کاهش قدرت باروری در خانمها می شود. بنابراین بانوانی که قصد بارداری دارند نباید در مصرف قهوه افراط کنند. در طی دوران بارداری نیز مصرف قهوه بیش از یک فنجان در روز توصیه نمی شود. مقدار زیاد قهوه احتمال سقط جنین، نامنظم شدن ضربان قلب جنین و نامنظمی ضربان قلب مادر را بالا می برد. مصرف مقدار خیلی زیاد قهوه در بارداری می تواند با ناهنجاری های جنینی همراه شود.
کافئین موجود در قهوه دریچه محل اتصال مری به معده را شل می کند و در افرادیکه مستعد ترش کردن یا برگشت اسید و مواد غذایی از معده به مری هستند، باعث تشدید علائم می شود. در برخی افراد قهوه موجب افزایش میزان تولید گاز در دستگاه گوارش و ایجاد نفخ می گردد. همچنین کافئین، باکتری های خوب موجود در روده را از بین می برد. این باکتری ها تنظیم کننده های سیستم ایمنی و پیشگیری کننده از سرطان روده بزرگ هستند.
کافئین باعث کاهش جذب کلسیم می گردد. در نتیجه مصرف بیش از اندازه قهوه موجب ایجاد پوکی استخوان می شود.
نکته دیگر در مورد قهوه اینکه قهوه مدر یا دیورتیک است و باعث افزایش میزان ادرار و کاهش آب بدن می گردد. به همین دلیل مصرف قهوه در کودکان می تواند باعث ایجاد شب ادراری و خیس شدن رختخواب کودک گردد.
قهوه هایی که از دانه های فاسد شده قهوه یا دانه های کهنه و با کیفیت پائین تولید می شوند می توانند دارای آلودگی با برخی از انواع قارچ ها یا سموم تولید شده توسط آنها باشند. همچنین میزان مواد مفید (آنتی اکسیدانها) موجود در گروه از قهوه ها بسیار کم خواهد بود. پس اگر تمایل به نوشیدن قهوه دارید، حتما از نوع با کیفیت آن استفاده کنید.
در نهایت تمام مطالعاتی که اثرات قهوه در رژیم غذایی را مورد بررسی قرار داده اند، مصرف متعادل قهوه (یعنی یک تا دو فنجان در روز) را توصیه می کنند. مصرف بیش از اندازه قهوه حتی در مطالعاتی که به فواید قهوه پرداخته اند، توصیه نشده است. همچنین اگر به قهوه خود شیر، خامه یا شکر اضافه می کنید، مصرف بیش از اندازه قهوه می تواند باعث چاقی یا افزایش وزن شما گردد.
افرادیکه میزان کلسترول شان بالا است، مبتلا به پوکی استخوان، ترش کردن و اختلالات اعصاب و روان هستند، بانوان باردار و کودکان، باید برای مصرف قهوه با فرد متخصص مشاوره کنند.
دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health, Nutrition & Slimming Clinic
تورنتو، کانادا
