در قسمت اول این نوشته در مورد رژیم غذایی کتوژنیک و مواد غذایی که در این نوع رژیم قابل استفاده است صحبت کردم. در این قسمت در مورد عوارض و احتیاط های مربوط به این رژیم توضیح خواهم داد:
1- مقدار دریافت چربی های اشباع (کره، خامه، روغن نارگیل، چربی گوشت و مرغ) در رژیم غذایی کتوژنیک بیشتر از میزان توصیه شده است. اغلب انواع چربی های اشباع سطح کلسترول بد خون را بالا می برند و خطر بروز بیماری های قلبی عروقی را به شدت افزایش می دهند.
2 – دریافت زیاد پروتئین در این نوع رژیم غذایی می تواند منجر به مشکلات کلیوی شود.
3- دریافت بیش از حد چربی های اشباع می تواند خطر مشکلات کبدی را به همراه داشته باشد.
4 – رژیم غذایی کتوژنیک خطر کمبودهای تغذیه ای را به دنبال دارد. بعلت اینکه غلات، حبوبات، اغلب میوه ها و بسیاری از سبزیجات در این برنامه قابل استفاده نیستند، کمبود ویتامین های گروه ب، ویتامین ث، سلنیوم، منیزیم و فسفر در این نوع رژیم وجود دارد.
5- عدم مصرف غلات، حبوبات ، اغلب میوه ها و برخی سبزی ها منجر به ایجاد یبوست می گردد.
6 – عدم دریافت کربوهیدرات باعث کاهش تولید سروتونین در مغز می شود. کاهش سطح سروتونین مغز عوارضی از قبیل افسردگی، اختلالات خلق و خو، اختلال تمرکز، اختلال خواب و تحریک پذیری به همراه دارد.
7 – اغلب افراد پس از بازگشت به رژیم غذایی عادی خود، وزن از دست داده را بدست می آورند و پس از مدتی به همان وزن اولیه (چاقی یا اضافه وزن) برمی گردند. یک علت این است که بسیاری از افراد پس از مدتی استفاده از این نوع رژیم ها دچار عادات غذایی غلط می شوند (به عنوان مثال افزودن خامه یا حتی کره به قهوه به جای شیر یا اضافه کردن بیکن به غذای روزانه) که کنار گذاشتن آنها برای ایشان مشکل است.
8 – برخی افراد در کوتاه مدت با این نوع رژیم ها وزن کم می کنند اما در استفاده طولانی مدت نتیجه ای بدست نمی آورند. یکی از علل این است که ادامه دادن رژیم های غذایی که برخی از گروههای غذایی در آنها بطور کامل حذف شده است جهت مدت طولانی برای افراد مشکل است. به نظر می رسد که رژیم کتوژنیک یا رژیمهایی از این دست در کوتاه مدت پاسخ می دهند اما در طولانی مدت نتایج مطلوبی به همراه ندارند.
در مجموع و با توجه به نتایج تحقیقات موجود، به نظر می رسد اگر فردی تمایل به استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک دارد، ابتدا باید مطمئن شود که از نظر سلامتی مشکل خاصی ندارد و ممنوعیتی برای استفاده از این رژیم (اعم از مشکلات کبدی، کلیوی و …) در او وجود ندارد.
همچنین این نوع رژیم غذایی برای افرادیکه در دوره های خاص زندگی هستند، مانند بانوان باردار و شیرده به منظور کاهش وزن مناسب نیست.
رژیم غذایی کتوژنیک باید برای هر فرد با دقت تنظیم شود در غیر اینصورت این احتمال وجود دارد که تمام مواد مغذی به فرد نرسد و کمبودهای تغذیه ای ایجاد شود. بعلاوه این نوع رژیم باید بدقت تنظیم شود تا عوارض خطرناک مصرف بیش از حد چربی های اشباع و سایر عوارض مصرف بیش از اندازه چربی ها در شخص استفاده کننده ایجاد نشود.
همچنین میزان مصرف سبزیجات سبز باید در زمان پیروی از رژیم کتوژنیک افزایش یابد تا هم مواد مغذی کافی به بدن برسد و هم از یبوست جلوگیری شود. از آنجا که در رژیم غذایی کتوژنیک ترکیبات کتونی از راه ادرار دفع می شود، تنظیم مقدار مایعات دریافتی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
و نکته آخر اینکه بهتر است استفاده از رژیم غذایی کتوژنیک برای کاهش وزن بصورت کوتاه مدت در نظر گرفته شود.
اگر مبتلا به بیماری خاصی هستید یا داروی خاصی مصرف می کنید، ممکن است این توصیه ها برای شما مناسب نباشد. دراینصورت حتما با فرد متخصص مشورت نمائید.
دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health & Nutrition Clinic
تورنتو، کانادا
