باید و نبایدهای آشپزی با اجاق مایکرویو قسمت اول

باید و نبایدهای آشپزی با اجاق مایکرویو قسمت اول
امواج مایکرویو امواجی هستند که طول موج بسیار کوتاه و فرکانس بسیار زیادی دارند. این امواج در صنعت کاربردهای فراوانی دارند به عنوان مثال در رادار، موبایل و اجاقهای مایکرویو در آشپزخانه استفاده می شوند. فلزات این امواج را منعکس می کنند اما شیشه و برخی از انواع پلاستیک آنها را از خود عبور می دهند. مایعات، خوراکیها و بافتهای بدن به دلیل اینکه دارای آب هستند، این امواج را به خود جذب می کنند. امروزه اجاق هایی که با امواج مایکرویو کار می کنند بسیار متداول شده و تقریبا در همه منازل یافت می شوند.
استفاده از اجاقهای مایکرویو گرچه باعث شده که بتوان سریعتر آشپزی کرد، اما نگرانی هایی را هم از نظر سلامتی افراد، ایجاد کرده است. امواج مایکرویو از دسته امواجی هستند که می توانند باعث تغییر شکل پروتئین ها بشوند. از آنجا که پروتئین ها در تمام بافتهای بدن ما وجود دارند، باید مراقب باشیم که تا حد ممکن با این امواج تماس پیدا نکنیم.
خوشبختانه در اکثر اجاقهای مایکرویو به خوبی بسته می شود و امواج از آن به بیرون نشت نمی کند. اما اگر در اجاق مایکرویو کاملا بسته نشود، امواج می توانند به بیرون از دستگاه نشت کنند و برای سلامتی انسان مضر باشند. از این رو توصیه می شود که مراقب مایکرویوهای قدیمی، تعمیر شده یا با کیفیت پائین باشید چرا که ممکن است در آنها بطور کامل بسته نشود. همچنین توجه داشته باشید که اطراف در مایکرویو باقیمانده غذا وجود نداشته باشد و همیشه تمیز باشد. در غیراینصورت ممکن است باعث شود که در مایکرویو خوب بسته نشود و امواج به بیرون نشت کند.
از آنجا که امواج مایکرویو توسط بدن ما جذب می شود، بافتهایی از بدن که گردش خون کمتری دارند یا دمای آنها دیرتر تنظیم می شود و یا به تغییرات دما حساستر هستند، بیشتر از تماس با این امواج آسیب می بینند. از مهم ترین این اندامها، می توان چشمها را نام برد. عدسی چشم به این امواج حساس است و تماس با این امواج باعث آب مروارید می شود. به همین دلیل بهتر است زمانیکه دستگاه روشن است در مقابل آن قرار نگیرید.
از آنجا که تماس مداوم با امواج مایکرویو ممکن است خطر برخی از انواع سرطان را افزایش دهد، بانوان باردار و کودکان باید زمانیکه مایکرویو روشن است از آن فاصله بگیرند. سایر افراد نیز باید تا حد امکان این فاصله را رعایت کنند.
در یک مطالعه مشخص شد که امواج مایکرویو باعث افزایش ضربان قلب و نامنظم شدن ضربان قلب در برخی افراد می شوند. امواج مایکرویو ممکن است بر روی دستگاه ضربان ساز قلب نیز اثر داشته باشند. به همین دلیل افرادیکه دارای دستگاه ضربان ساز قلب (باتری یا همان پیس میکر) هستند، باید از دستگاه در حال کار فاصله بگیرند.
در یک مطالعه نشان داده شد که در افرادیکه بطور دائم از مایکرویو استفاده می کردند، میزان کلسترول بد خون بالاتر و کلسترول خوب کمتر بود. همچنین در این افراد تعداد گلبولهای سفید و گلبولهای قرمز کاهش پیدا کرده بود. اما متاسفانه مطالعات تکمیلی دیگری در این زمینه انجام نشد. در برخی مطالعات تماس زیاد با امواج مایکرویو با اختلالات خواب، افسردگی و تحریک پذیری مرتبط بوده است.
امواج مایکرویو در قسمت های ضخیم یا غلیظ مواد غذایی نمی توانند به خوبی نفوذ کنند و در نتیجه قسمتهایی از مواد غذایی به خوبی گرم نمی شوند. این امکان دارد که در این نواحی مواد غذایی میکروب رشد کرده باشد و در نتیجه نرسیدن حرارت کافی، این میکروبها از بین نروند و باقی بمانند. در نتیجه احتمال ایجاد مشکلات گوارشی ناشی از آلودگی های میکروبی غذا وجود دارد. به همین دلیل توصیه می شود اگر ماده غذایی حجیم یا غلیظ را در مایکرویو گرم می کنید، هر چند ثانیه یکبار غذا را از مایکرویو خارج کنید، هم بزنید و سپس مجددا داخل مایکرویو بگذارید تا همه قسمتهای غذا به خوبی گرم شود. همچنین زمانیکه غذا را از مایکرویو خارج کردید چند دقیقه صبر کنید تا حرارت بطور یکنواخت در آن پخش شود و سپس غذا را میل کنید. در این شرایط احتمال باقی ماندن میکروبها در ماده غذایی به حداقل می رسد.
به علاوه از آنجا که مایکرویو باعث می شود که قسمتهایی از ماده غذایی به شدت گرم شود، احتمال سوختگی با مواد غذایی به خصوص در کودکان وجود دارد. هم زدن غذا و صبر کردن احتمال سوختگی را کم می کند.
در قسمت دوم این نوشته، در مورد راهکارهای کم کردن خطرات مایکرویو صحبت خواهیم کرد.

دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK HEALTH, NUTRITION & SLIMMING CLINIC
تورنتو، کانادا