بایدها و نبایدهای رژیم غذایی در دوران بارداری

بایدها و نبایدهای رژیم غذایی در دوران بارداری
رژیم غذایی مادر باردار چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت اهمیت زیادی دارد. مطالعات جدید نشان داده است که رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بر روی ابتلا به بیماری ها در سنین کودکی، بزرگسالی و حتی سالمندی جنین اثر می گذارد.
به عنوان مثال شروع گرفتگی های عروق قلب و بیماری های قلبی از دوران جنینی است و نوع چربی که مادر در دوران بارداری مصرف می کند با مشکلات قلب و عروق فرزند وی در سالهای بزرگسالی مرتبط است. کمیت رژیم غذایی مادر نیز بر روی جنین اثر دارد. مادرانی که کمتر از حد نیاز یا بیشتر از حد نیاز در دوران بارداری وزن اضافه می کنند، جنین خود را به مخاطره می اندازند.
در این نوشته و چند مقاله بعدی می خواهیم بر رژیم غذایی مادر در دوران بارداری تمرکز کنیم و شما را با مواد غذایی که برای مادر باردار مضر یا خطرناک هستند آشنا کنیم.
همانطور که همه می دانیم شیر و لبنیات منابع مغذی و مفیدی هستند که برای مادر باردار هم ارزش غذایی فراوانی دارند. اما مصرف شیر و لبنیات غیرپاستوریزه در دوران بارداری خطرناک است و مادران باردار حتما باید از لبنیات پاستوریزه استفاده کنند. لبنیات منابع خوب پروتئین و کلسیم برای مادر هستند و مادر باردار نیاز دارد که از این مواد غذایی (یا جانشین های آنها) استفاده کند. اما همانطور که این گروه از مواد غذایی برای مادر باردار بسیار مغذی هستند، برای انواع ویروس ها و باکتری ها هم مغذی بوده و محیط رشد مناسبی را برای آنها فراهم می کنند. خیلی از این عوامل میکروبی از دام به لبنیات منتقل می شود یا حین فرایندی که از دوشیدن شیر تا رسیدن آن به دست مصرف کننده اتفاق می افتد شیر را آلوده می کند.
از طرف دیگر در دوران بارداری سیستم ایمنی مادر کمی ضعیف تر از معمول عمل می کند و آلودگی موجود در لبنیات هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک تر از یک فرد غیرباردار خواهد بود.
از میان انواع آلودگی های لبنیات، عامل تب مالت و لیستریا از بقیه شایع تر هستند و هر دو می توانند باعث سقط جنین شوند.
به همین دلیل مادران باردار باید از شیر و کشک پاستوریزه استفاده کنند. اگر به شیر و کشک پاستوریزه دسترسی ندارند، حتما شیر محلی و کشک را قبل از مصرف به خوبی بجوشانند. همچنین در زمان خرید پنیر، مطمئن شوند که پنیر از شیر پاستوریزه درست شده است. این مسئله به خصوص در مورد پنیرهای نرم مانند بری (که معمولا با کراکر خورده می شود) و پنیر فتا (پنیر صبحانه) صادق است. خوشبختانه اغلب پنیرهایی که در سوپر مارکت های معتبر کانادا فروخته می شوند از شیر پاستوریزه تهیه شده اند. اما با این حال مطالب نوشته شده بر روی بسته بندی پنیر را چک کنید.
در مورد ماست اغلب نگرانی کمتری کمتری وجود دارد از این لحاظ که در فرایند تهیه ماست، شیر تا دمای خاصی حرارت داده می شود. اما در مورد ماست نیز بهتر است از ماستی که از شیر پاستوریزه تهیه شده، استفاده کرد.
نکته دیگر در مورد چربی موجود در لبنیات است. چربی لبنیات از نوع اشباع است. بنابراین مادران بارداری که در معرض افزایش وزن بیش از اندازه در دوران بارداری هستند، بهتر است از لبنیات کم چربی استفاده کنند.
میزان لبنیات مورد نیاز برای هر مادر باردار باید به دقت تعیین شود تا از یک طرف میزان کافی کلسیم، پروتئین و سایر مواد مغذی را برای وی تامین کند و از طرف دیگر باعث دریافت بیش از اندازه و افزایش وزن بیش از حد در مادر باردار نشود.
در قسمت های بعدی این نوشته به سایر گروههای غذایی خواهیم پرداخت.

دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health, Nutrition & Slimming Clinic
تورنتو، کانادا