آفتاب و ویتامین د

آفتاب و ویتامین د
منابع غذایی ویتامین د محدود است و بطور عمده شامل زرده تخم مرغ، ماهی های چرب و مواد غذایی غنی شده با ویتامین د است. مهم ترین منبع دریافت ویتامین د، تماس با اشعه خورشید است. قرار گرفتن در معرض آفتاب و تماس اشعه خورشید با پوست، باعث تولید ویتامین د در بدن می گردد. از اینرو تماس با اشعه خورشید برای بدن هر فرد ضروری است. اما تماس بیش از اندازه با اشعه خورشید تا حد آفتاب سوختگی یا برنزه شدن می تواند برای شخص خطرناک باشد. بطور متوسط روزانه بین ده دقیقه تا نیم ساعت در معرض آفتاب بودن کافیست. البته این میزان بستگی به رنگ پوست شما، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی منطقه، فصل سال و میزان پوشش شما دارد. همچنین بهتر است این زمان قبل از ساعت ده صبح باشد.
دو نوع از پرتوهای خورشید باعث آسیب پوست می گردند: اشعه فوق بنفش نوع آ (UVA) و اشعه فوق بنفش نوع ب (UVB). هردو نوع اشعه عامل پیری پوست و سرطان پوست هستند.نوع آ عامل بنزه شدن پوست و پیری زودرس پوست است و از شیشه عبور می کند. نوع ب باعث آفتاب سوختگی می شود اما از شیشه عبور نمی کند.
بین ساعات 11 صبح تا 4 بعد از ظهر تابش اشعه خورشید شدید است و بهتر است سعی کنیم که در این زمان در معرض تابش خورشید قرار نگیریم. اما اگر ناگزیر از خارج شدن از ساختمان هستیم، بهتر است در زیر سایه یا چتر قرار بگیریم، لباس های به رنگ روشن، پیراهن استین بلند، شلوار بلند و کلاه استفاده کنیم و از کرم های ضد آفتاب استفاده نمائیم.
لوسیون ها و کرمهای ضد آفتاب به دو دسته شیمیایی و فیزیکی تقسیم می شوند. انواع شیمیایی دارای مواد آلی مانند اکسی بنزون هستند که اشعه خورشید را به خود جذب می کند و مانع نفوذ آن به پوست می شود. انواع فیزیکی دارای مواد معدنی مانند اکسید روی هستند که یک سد در مقابل تابش اشعه خورشید ایجاد می کنند.
همه ضدآفتابها دارای برچسب SPF (sun protection factor) هستند. این برچسب نشان می دهد که چقدر طول می کشد تا پوست دچار آفتاب سوختگی شود. بنابراین هرچقدر SPF بالاتر باشد، پوست دیرتر دچار آفتاب سوختگی می گردد. البته این عدد تنها میزان محافظت در برابر اشعه فرابنفش نوع ب را نشان می دهد. یک ضد آفتاب مناسب باید SPF بیشتز از 30 داشته باشد. همچنین یک ضدآفتاب خوب باید وسیع الطیف یا Broad-spectrum باشد یعنی هم مانع نفوذ اشعه فرابنفش نوع آ و هم نوع ب گردد.
مطالعات نشان می دهد که اغلب افراد کرم ضد آفتاب را کمتر از میزان لازم استفاده می کنند. برای داشتن اثر مناسب، ضدآفتاب باید به میزان کافی استفاده شود. برای یک فرد بزرگسال یک قاشق مربا خوری کرم ضدآفتاب برای صورت و 30 سی سی برای کل بدن توصیه می شود. اگر کرم ضد آفتاب کمتر از این میزان استفاده شود، قدرت محافظتی آن کاهش می یابد.
محصولات ضدافتاب باید 20 دقیقه تا نیم ساعت قبل از تماس با نور خورشید استفاده شود و هر 2 ساعت یکبار تجدید شود. اگر زیاد عرق می کنید یا در حال شنا هستید، باید زودتر از این زمان ضدآفتاب را تجدید کنید، حتی اگر کرم ضدافتاب شما، ضدآب است.
برخی از مواد آرایشی مانند انواعی از کرم پودرها دارای spf هستند. از آنجا که بطور معمول کسی هر 2 ساعت یکبار کرم پودر خود را تجدید نمی کند، باید همراه این کرم پودرها از ضدآفتاب هم استفاده نمود. همچنین به خاطر داشته باشید که پس از مراجعت به منزل یا مکان سرپوشیده، کرم ضدآفتاب باید از روی پوست شسته شود.
دکتر مینو شیرازی، متخصص تغذیه
ONTRACK Health, Nutrition & Slimming Clinic
تورنتو، کانادا