احتمالا شما هم با ماست های پروبیوتیک برخورد کرده اید. آیا تاکنون آنها را امتحان کرده اید؟
ماست های خانگی و ماست هایی که به نام ماست پروبیوتیک در مغازه ها به فروش می رسند دارای یکسری باکتری های مفید یا همان پروبیوتیک ها هستند. پروبیوتیک ها باکتری هایی هستند که بطور طبیعی در روده های ما وجود دارند (یا باید وجود داشته باشند). مطالعات نشان می دهد که این میکروبها فواید زیادی برای بدن دارند که از مهم ترین آنها می توان به تنظیم عملکرد روده ها، کنترل کلسترول خون، تنظیم عملکرد سیستم ایمنی، کاهش اسهال ها و عفونت های روده ای، کاهش عفونت های ادراری، کنترل آلرژی، پیشگیری از برخی سرطان ها، کمک به متابولیسم کبدی داروها و سموم، کمک به درمان یبوست، کمک به کنترل وزن، تولید برخی ویتامین ها و صدها فایده دیگر اشاره کرد. بسیاری از افرادی که عدم تحمل لاکتوز در آنها به حدی شدید است که حتی با مصرف ماست معمولی دچار علائم گوارشی می شوند، ماست پروبیوتیک را به راحتی تحمل می کنند و هیچ مشکلی پیدا نمی کنند. پژوهشهای بسیاری بر روی این دسته از باکتری ها انجام شده و در حال انجام است و هر روز مطالعات فواید جدیدی از این باکتری ها را آشکار می کند.
اما این باکتری های خوب بطور طبیعی چگونه در بدن ما جایگزین می شوند؟ نوزادانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند از کانال زایمانی عبور می کنند و در کانال زایمان با باکتری های واژن مادر تماس پیدا می کنند و این باکتری ها در بدنشان جایگزین می شوند. ما در دوره ای زندگی می کنیم که بیشتر نوزادان به روش سزارین متولد می شوند و متاسفانه این باکتری های مفید را در بدو تولد دریافت نمی کنند.
همچنین ما در دوره ای زندگی می کنیم که همه چیز از جمله مواد غذایی را آنقدر تمیز می کنیم که نه تنها باکتری های مضر بلکه باکتری های مفید آنها را هم از بین می بریم. شیشه های شیر نوزادان را استریل می کنیم و همه چیز را به دقت و با وسواس زیاد می شوئیم تا هیچ باکتری در آن وجود نداشته باشد. در نتیجه احتمال تماس و جایگزین شدن باکتری های مفید در دوره های بعدی زندگی کودک را هم از او می گیریم.
به علاوه ما در عصر طلایی آنتی بیوتیک ها به دنیا آمده ایم. برای سرماخوردگی های ویروسی یا اسهالهای ویروسی که اصلا نیازی به آنتی بیوتیک ندارند، خودسرانه آنتی بیوتیک استفاده می کنیم. بی خبر از اینکه این آنتی بیوتیک ها باکتری های مفید روده را از بین می برند.
در نتیجه به نظر می رسد که روش زندگی مدرن باعث از بین رفتن یا کاهش باکتری های مفید در دستگاه گوارش ما شده است. یک روش بسیار خوب برای جایگزین کردن باکتری های مفید در روده ها، استفاده از ماست های خانگی یا ماست های پروبیوتیک است. استفاده از این مواد در رژیم غذایی در صورتیکه به صورت مداوم و مستمر انجام شود باعث جایگزین شدن باکتری های مفید در روده ها می شود. یک فراورده لبنی دیگر که منبع خوبی از باکتری های مفید یا همان پروبیوتیکهاست، کفیر است. میزان باکتری های مفید در کفیر از ماست هم بیشتر است. همچنین مواد غذایی که با ماست خانگی یا ماست پروبیوتیک تهیه می شوند مانند دوغ و ماست و خیار هم در این زمینه مفید هستند. توجه داشته باشید که اگر در فرایند تهیه یک نوع غذا ماست حرارت ببیند، باکتری های مفیدش را از دست می دهد. به عنوان مثال انواع ته چین که در آنها ماست به مدت طولانی در فر قرار می گیرد یا انواعی از کیک یا کوکو که در آنها از ماست استفاده می شود، به علت حرارت دیدن باکتری های مفید خود را از دست می دهند. همچنین میزان باکتری های مفید در ماست یا کفیر بر اثر ماندن کاهش پیدا می کند.
خیلی از ما ایرانیان بطور سنتی در منزل ماست خانگی تهیه می کنیم. اگر شما هم در منزل ماست تهیه می کنید، حتما بطور روزانه از آن در رژیم غذایی خود و خانواده بهره ببرید. در غیر این صورت سعی کنید ماست پروبیوتیک را در رژیم غذایی روزانه خود وارد کنید و ترجیحا آن را به صورت تازه مصرف کنید.
سلامت باشید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه
تورنتو، کانادا
