مطالعات نشان می دهد که شیوع کبد چرب در کشورهای غربی 25% است. متاسفانه آمار مربوط به کبد چرب در میان ما ایرانیان نیز روبه افزایش و در حال نزدیک شدن به آمار کشورهای غربی است. مهم ترین علت ایجاد بیماری کبد چرب مصرف رژیم غذایی پر کالری و اضافه وزن یا چاقی است. وقتی انرژی دریافت شده در رژیم غذایی بیش از نیاز بدن باشد، مازاد انرژی به صورت چربی درآمده و در شکم و کبد رسوب می‌کند در این حالت سلول‌های کبد مملو از مولکول‌های چربی شده، در نتیجه به مرور زمان به سلول‌های کبدی آسیب وارد می‌شود. کبد چرب در مراحل ابتدایی علائم خاصی برای بیمار ایجاد نمی کند و در واقع یکی از مشکلات این بیماری، نبود علائم در مراحل اولیه است.
این بیماری در افرادیکه قند خون یا چربی های خون آنها از حد طبیعی بیشتر است، شایع تر است. همچنین در برخی موارد استعداد ژنتیکی به این بیماری وجود دارد. در واقع این بیماری پروسه‌ای است که تمام ارگان‌های بدن را درگیر می‌کند و در کبد به صورت کبد چرب و در عروق به صورت گرفتگی عروق در قلب یا مغز مشخص می‌شود.
اگرچه کبد چرب در مراحل اولیه قابل درمان و کنترل است اما در صورتی که به موقع درمان نشود منجر به نارسایی کبد شده و در این صورت تنها روش درمانی برای این بیماری، پیوند کبد خواهد بود. بنابراین بهترین روش برای پشگیری و نیز درمان در مراحل ابتدایی این بیماری، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب است.
اگر فرد مبتلا به کبد چرب، دچار اضافه وزن یا چاقی است، باید وزن خود را کاهش دهد. برای این دسته از افراد رژیم غذایی کم کالری توصیه می شود. اما نکته قابل توجه این است که رژیم های بسیار کم کالری برای این بیماران مناسب نیست. بنابراین میزان کل کالری دریافتی برای هر یک از بیماران باید بر اساس سن، جنس، قد، میزان فعالیت، وزن فعلی و سایر فاکتورها به دقت تنظیم شود.
غیر از میزان کل کالری دریافتی، نسبت کالری دریافتی از هریک از سه گروه کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها نیز باید مناسب باشد. همچنین علاوه به میزان و کمیت دریافت هر یک از این سه گروه، کیفیت آنها نیز نقش عمده ای بازی می کند.
در واقع در میان چربی ها، چربی هایی که از آنها به عنوان چربی های بد یا ناسالم نام برده می شود، باید حتی الامکان کاهش یابند. این چربی ها شامل چربی های اشباع و ترانس هستند. در میان چربی های غیر اشباع نیز روغن زیتون و چربی های دارای اسیدهای چرب امگا-3 ارجح هستند.
در میان کربوهیدراتها، کربوهیدراتهای ساده و تصفیه شده برای این بیماران توصیه نمی شود. بر عکس کربوهیدراتهای کمپلکس و غلات سبوسدار برای این افراد مفید است.
در میان پروتئین ها نیز، انواعی از پروتئین که دارای چربی اشباع هستند مانند گوشت و لبنیات پرچربی برای این افراد مضر و منابع پروتئین کم چربی برای این افراد توصیه می شود.
سلامت باشید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه
تورنتو، کانادا
