گیاه شیرین بیان یا Licorice در صنایع غذایی، قنادی و گیاهان دارویی کاربرد های فراوانی دارد. ریشه شیرین بیان حاوی ماده ای است که قدرت شیرین کنندگی آن 50 بار بیش از شکر است. ریشه شیرین بیان دارای ویژگی های دارویی نیز هست.
• خواص دارویی ریشه شیرین بیان: این گیاه بطور کلی خاصیت ضدالتهابی و تسکین دهنده دارد. این اثر از طریق اثر بر غده فوق کلیه و مکانیسم عمل کورتیکواستروئیدهای داخلی بدن اعمال می گردد:
1- اثر ضد التهابی عمومی دارد و به همین دلیل در سندرم خستگی مزمن، آرتریت، آلرژی ها و برخی بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس استفاده می شود.
2- سرفه را کاهش می دهد و به همین دلیل در گلودرد، برونشیت، آسم و عفونت های تنفسی اثر مفید دارد.
3- التهاب های پوستی را کم می کند. از این رو در مبتلایان به اکزما و پسوریازیس بکار برده می شود.
4- التهاب در زخم های دستگاه گوارش را کاهش می دهد. به این دلیل در گاستریت مزمن، سوزش سردل، زخم های معده و دوازدهه و بیماری های التهابی دستگاه گوارش شامل کرون و کولیت اولسروز کاربرد دارد.
5- مقاومت در برابر استرس های روحی و فیزیکی را بالا می برد و به اصطلاح آداپتوژن است.
6- از سلولهای کبد محافظت می کند. به همین دلیل در بیماران مبتلا به هپاتیت استفاده می شود.
7- عملکرد ضد باکتری، ضد ویروس و ضد قارچی دارد. از این رو در مسمومیت های غذایی، مالاریا، سل و سایر عفونت های تنفسی، عفونت های ادراری و هرپس کاربرد دارد.
8- آنتی اکسیدان است و بنابراین می تواند در پیشگیری از سرطان ها نقش داشته باشد. در درمان سرطان پروستات کمک کننده است.
9- به تنظیم عملکرد هورمونی بدن کمک می کند و در بیماری آدیسون کمک کننده است. همراه با چند نوع ماده دیگر در درمان تخمدان پلی کیستیک هم استفاده می شود. همچنین در افرادیکه به علت استفاده طولانی مدت از داروهای دارای کورتن، غده فوق کلیه شان سرکوب و ضعیف شده است، کاربرد دارد.
• میزان مصرف: معمولا یک تا پنج گرم از ریشه خشک آن را می جوشانند و روزی سه بار استفاده می کنند.
• عوارض جانبی: زیاده روی در مصرف شیرین بیان خطرناک است. از آنجا که شیرین بیان بر روی غده فوق کلیه اثر می گذارد، مصرف بیش از اندازه آن باعث تجمع آب و سدیم در بدن، از دست رفتن پتاسیم، افزایش فشار خون، سردرد، بی حالی، ضعف و درد عضلات و حتی ایست قلبی می گردد. اگر میزان مصرف زیاد باشد حتی ممکن است تا یک هفته پس از مصرف هم عوارض دیده شود. این عوارض در افرادیکه مشکلات قلبی، کلیوی، کبدی، فشار خون بالا یا اختلالت الکترولیتی دارند بیشتر دیده می شود.
اگر از داروی خاصی استفاده می کنید یا مبتلا به بیماری خاصی هستید در مورد مصرف شیرین بیان با فرد متخصص مشاوره کنید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه و رژیم های غذایی
تورنتو، کانادا
