شيوع ابتلا به اضافه‌وزن و چاقي در جمعيت 15 تا 64 سال ايران، 44 درصد و شيوع کلسترول خون بالا، حدود 33 درصد گزارش شده است. در حال حاضر ايراني‌ها به‌دليل تغيير الگوهاي تغذيه‌اي، با بيماري‌هاي مختلفي مانند کلسترول خون بالا، چاقي، اضافه‌وزن و افزايش ابتلا به بيماري‌هاي غيرواگير مواجه هستند. يکي از عوامل زمينه‌ساز بروز اين بيماري‌ها، مصرف روغن های با کيفيت پائین در رژیم غذایی است. روغن های با کیفیت پائین روغن هایی هستند که میزان اسيدهاي چرب ترانس و اسیدهای چرب اشباع آنها بالاست. بسياري از تحقيقات جهاني ثابت کرده‌اند با کاهش 1 درصدي دريافت اسيد چرب ترانس، شيوع بيماري‌هاي قلبي و عروقي تا 25 درصد کاهش پيدا مي‌کند.
براساس استاندارد سازمان بهداشت جهاني، حدود 30-20 درصد از انرژي مورد نياز روزانه هر فرد مي‌تواند از روغن‌ها و چربي‌ها تامين شود. حدود 10-7 درصد از انرژي مورد نياز روزانه ما مي‌تواند از اسيدهاي چرب اشباع تامين شود. اين در حالي است که میزان اسیدهای چرب ترانس در رژیم غذایی باید کمتر از یک درصد انرژی دریافتی روزانه باشد. اما متاسفانه اکثر خانواده های ایرانی حدود 4 درصد انرژی روزانه خود را از اسیدهای چرب ترانس تامین می کنند.
روغن‌هاي کاملا جامد میزان اسيدهاي چرب ترانس و اشباع بسيار بالاتري نسبت به انواع مايع و نيمه‌جامد دارند. پس اولین قدم برای کاهش دریافت اسیدهای چرب ترانس و اشباع در رژیم غذایی، مصرف نکردن روغن های جامد است. روغن نيمه‌جامد نیز داراي اسيدهاي چرب ترانس و اشباع بيشتري نسبت به روغن‌هاي مايع هستند. پس در نهایت بهترین کار استفاده از روغن های مایع است.
روغن های دارای اسیدهای چرب اشباع شامل انواع روغن های حیوانی، دنبه، کره، روغن نباتی جامد و نیمه جامد، روغن پالم و روغن نارگیل هستند. (البته روغن حیوانی، کره ارگانیک و روغن نارگیل در موارد خاص ویژگی های مفیدی دارد که در اینجا مجال بحث در مورد آن نیست.)
بنابراین در زمان خرید روغن به سراغ روغن های مایع بروید. روی برچسب روغن را مطالعه کنید و در میان روغن های مایع آنهایی را انتخاب کنید که اسیدهای چرب ترانس کمتری دارند.
سلامت باشید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه
تورنتو، کانادا
