مطالعات نشان داده است که الگوی خواب افراد با وزن آنها ارتباط دارد. کسانیکه دچار اختلال خواب شبانه هستند، بیش از سایرین در معرض چاقی و اضافه وزن قرار دارند.
بسیاری از هورمون ها و مواد بیوشیمیایی که در بدن ما ترشح می شوند دارای یک ریتم شبانه روزی هستند و داشتن یک الگوی خواب درست برای حفظ این ریتم شبانه روزی لازم است. هورمون ها و مواد بیوشیمیایی که کنترل کننده اشتها و میزان دریافت غذا در بدن ما هستند نیز از این گروه می باشند. جالب است بدانید اختلال خواب هم باعث پرخوری و هم باعث افزایش تمایل به مصرف مواد شیرین در رژیم غذایی می شود.
البته مشکلات مربوط به وزن تنها یکی از عوارض اختلالات خواب است. اختلال خواب علاوه بر چاقی با افسردگی، اختلال حافظه، اضطراب، بیماری های قلبی، فشار خون و حتی نوسانات قند خون مرتبط است.
از این رو خوب است بدانیم یک الگوی خواب مناسب چگونه تعریف می شود؟
یک خواب مناسب خوابی است که قبل از نیمه شب شروع شده باشد بطوریکه قبل از ساعت 12 نیمه شب فرد وارد مرحله خواب عمیق شده باشد. البته حالت ایده ال آن این است که فرد پس از غروب آفتاب به رختخواب برود.
همچنین برای داشتن یک خواب مناسب فرد باید صبح زود از خواب بیدار شود. البته در حالت ایده آل فرد باید پس از طلوع آفتاب از خواب برخیزد.
دیگر اینکه باید ساعت به خواب رفتن و از خواب بیدار شدن فرد همیشه ثابت باشد. نباید بعضی شبها ساعت 9 و برخی شبها ساعت 12 به رختخواب برویم.
میزان نیاز افراد به خواب متفاوت است مثلاً نوزادان به 17 تا 18 ساعت خواب شبانه‌روزی احتیاج دارند و به تدریج و با افزایش سن میزان نیاز به خواب کمتر می شود بطوریکه بزرگسالان به 6 تا 9 ساعت خواب شبانه نیازمند هستند. در برخی از افراد مسن، نیاز به خواب از این میزان نیز کمتر می شود.
در مورد بزرگسالان باید قسمت عمده زمان خواب در شب باشد و در صورت نیاز یک چرت کوتاه نیم ساعته در بعد از ظهر داشته باشند.
در مورد کودکان گرچه قسمت عمده زمان خواب در شب خواهد بود اما خواب بعد از ظهر نیز لازم است. اما به تدریج و با رسیدن به سن مدرسه میزان خواب بعد از ظهر کاهش یافته و به نیم ساعت می رسد. کودکان سن مدرسه حدود 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارند. خواب مناسب شبانه برای رشد فیزیکی و ذهنی و عملکرد مناسب کودک در مدرسه ضروریست.
بهرصورت الگوی خواب نامناسب با اثر بر روی هورمون های داخلی باعث اختلال رشد و وزن گرفتن در کودکان و اضافه وزن و چاقی در بزرگسالان می شود. پس سعی کنید روزها کمتر بخوابید و خواب شبانه بهتری داشته باشید.
سلامت باشید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه
تورنتو، کانادا
