چای بابونه یا chamomile از سالیان قبل در تغذیه ما ایرانیان جایگاه خاص خود را داشته است. این نوع چای از گذشته به عنوان خواب آور، ضداضطراب و درمان کننده مشکلات معده شناخته شده است.
مطالعات جدید نشان داده است که بابونه می تواند در بهبود مشکلات گوارشی مانند سوزش سردل، تهوع و استفراغ نقش داشته باشد. بعضی پژوهشها اثر بابونه در کاهش دل دردهای کولیکی شیرخواران را نشان داده اند. همچنین دهان شویه بابونه در بهبود زخمهای دهانی ناشی از شیمی درمانی مفید بوده است. بابونه در ترمیم زخمها و التهاب های پوستی نیز کمک کننده است. برخی مطالعات اثر بابونه را در حد اثر کرم هیدروکورتیزون (نوعی کورتن که بطور موضعی استعمال می شود) دانسته اند. صابون های بابونه خاصیت ضدالتهاب و آرامش بخشی برای پوست دارند.
شناخته شده ترین فواید بابونه:
1- خواب آور: چای بابونه به عنوان یک خواب آور طبیعی شناخته شده است. این ماده خاصیت آرام بخشی دارد و در صورتیکه قبل از خواب نوشیده شود کیفیت خواب را بهبود می بخشد.
2- تسکین مشکلات گوارشی: تسکین برخی از مشکلات گوارشی شامل سوء هاضمه، معده درد و سندرم روده تحریک پذیر. چای مخلوط بابونه و نعنا به بهبود مشکلات گوارشی کمک می کند.
3- کرامپ های قاعدگی: در یک مطالعه نشان داده شده است که چای بابونه سطح اسید آمینه گلیسین را در خون و ادرار بالا می برد و این اسید آمینه اسپاسم عضلات رحم را کاهش می دهد.
4- هموروئید: در یک مطالعه اثر پماد بابونه در تسکین هموروئید نشان داده شده است.
5- تقویت سیستم ایمنی: بابونه تقویت کننده سیستم ایمنی است و در پیشگیری از سرماخوردگی و برخی عفونت ها کمک کننده است.
6- ترمیم زخمهای پوستی: در یک مطالعه که بر روی موش انجام شده است استفاده از بابونه منجر به ترمیم سریعتر زخمها گردیده است.
7- دیابت: در یک مطالعه بر روی بیماران دیابتی، مصرف روزانه چای بابونه منجر به کاهش عوارض دیابت و کنترل بهتر قند خون شده است.
میزان یا دوز مصرفی این ماده در رژیم غذایی هنوز بطور استاندارد مشخص نشده است. اما مطالعات مختلف مقادیر 400 تا 1600 میلی گرم را به شکل کپسول و بطور روزانه استفاده کرده اند. شایع ترین فرمی که بابونه در دنیا مصرف می شود به فرم چای است و بطور معمول روزانه یک تا چهار فنجان چای بابونه نوشیده می شود. معمولا بابونه را به مدت 5 تا 10 دقیقه در فنجان حاوی آب جوش و با در بسته قرار می دهند و سپس از چای حاصل استفاده می کنند.
عوارض ناشی از مصرف بابونه:
اکثر متخصصان بابونه را ماده بی خطری می دانند. اما باید به خاطر داشت که در مقادیر زیاد می تواند باعث حالت گیجی و استفراغ گردد. همچنین افرادی که به بابونه حساسیت دارند یا کسانی که به کرفس، گل آفتابگردان، گل همیشه بهار، گل جعفری و گل داوودی آلرژی دارند نباید از این ماده استفاده کنند.
در مورد استفاده از کرم های بابونه باید احتیاط کرد که کرم وارد چشم نشود چون باعث سوزش شدید چشم می شود.
بابونه دارای مقدار کمی کومارین است (کومارین خاصیت ضد انعقاد دارد و به اصطلاح برای رقیق کردن خون تجویز می شود). اگر کسی داروهای ضد انعقاد مصرف می کند نباید بابونه را به مقدار زیاد و بطور طولانی مدت استفاده کند. همچنین اگر کسی قرار است تحت عمل جراحی قرار گیرد باید دوهفته قبل از عمل جراحی مصرف بابونه را قطع کند.
بابونه می تواند با داروهای آرام بخش و خواب آور، داروهای ضد انعقاد، آسپیرین، بروفن، ناپروکسن، ادویل و داروهای مشابه آن تداخل کند.
بابونه همچنین با مکمل هایی مانند جینکو، سیر،نخل اره ای، سنت جونز وارت و والرین تداخل دارد.
به دلیل اینکه مطالعات طولانی مدت در مورد بابونه انجام نشده است بانوان باردار و شیرده باید از مصرف آن اجتناب کنند. احتمال دارد که مصرف بابونه طی بارداری منجر به سقط جنین گردد.
اگر شما داروی خاصی مصرف می کنید یا بیماری خاصی دارید، با پزشک خود در مورد مصرف فراورده های بابونه مشورت نمائید.
دکتر مینو شیرازی
متخصص تغذیه و رژیم های غذایی
تورنتو، کانادا
